ውይይቱ “ጤናን ማዳበር በአፍሪካ፡ ሁለንተናዊ የጤና፣ የተመጣጠነ ምግብ፣ የህዝብ ቁጥር፣ የመድኃኒት ቁጥጥር፣ ወንጀል መከላከል እና ትምህርት ”በሚል መሪ ቃል የተካሄደ የሚገኝ ሲሆን ከአፍሪካ የልማት አጀንዳ ጋር በማጣጣም ከጤና፣ ከሥነ-ምግብ፣ ከሕዝብ እና ከመድኃኒት ቁጥጥር ጋር የተያያዙ በርካታ የሥራ ሰነዶችን ይጸድቃሉም ተብሎ ይጠበቃል።

በኮንፈረንሱ ከ32 አባላት የተውጣጡ ሚኒስትሮች እና ልዑካን ቡድኖች  የተገኙ ሲሆን ከተለያዩ የአፍሪካ ህብረት አካላት እና አጋር ድርጅቶች ተወካዮች የተውጣጡ  ኃላፊዎችና ባለሙያዎችም ተገኝተውበታል።

ከኢትዮጵያ የጤና ሚኒስትር ዴኤታ ዶ/ር ደረጀ ዱጉማ እና የሚመለከታው ሌሎች የስራ ኃሌፊዎችና ባለድርሻ አካላት እየተሳተፉ ይገኛል። 

በጤና ሚኒስቴር ሚኒስትር ዶክተር መቅደስ ዳባ እና በሚኒስትር ዴኤታ ዶክተር ደረጀ ዱጉማ አስጎብኝነት በአድዋ ድል መታሰቢያ ተገኝተው የጎበኙት ከ21 የአፍሪካ አገራት የተውጣጡ የጤና እና የፋይናስ አመራርና ባለሙያዎች የጥቁር ህዝቦችን እውነተኛ ተጋድሎና የድል ብስራት ምን ይመስል እንደነበር የሚያመላክት የቅርስ ስብስቦች በአደዋ ድል መታሰቢያ ሙዝዚየም ተደራጅተው መቅረባቸው የኢትዮጵያን የእድገት ጉዞ በደምብ አሳይቶናል ብለዋል።

ለስብሰባ በኢትዮጵያ የተገኙት የUNFPA እና የአለም ጤና ድርጅት ጎብኚዎች የሰው ዘር መገኛ በሆነችው ኢትዮጵያ ተገኝተው ይሄንን የመሰለ ታሪካዊ ቦታ በመጎብኘታቸው ደስታቸውን በአድናቆት ገልፀዋል።

የአደዋ ድል መታሰቢያን ከጎበኙ በኃላ በሰጡት አስተያየት በአዲስ አበባ ከተማ እየመጣ ባለዉ ሁለንተናዊ ለዉጥ መደመማቸዉን ገልጸው ኢትዮጵያ ነጻነቷን አስከብራ ለጥቁር ህዝቦች የነጻነት ተምሳሌት እንደሆነች ሁሉ በልማቱም የአፍሪካ ምሳሌ መሆኗ የማይቀር መሆኑን ገልጸዋል።

በክረምት የሚሰጠው የበጎ ፈቃድ የጤና አገልግሎት አንድ አካል የሆነው የባዮ ሜዲካል ኢንጅነሮችና ቴክኖሎጅስቶች የህክምና መሳሪያዎች ጥገና ስራ ማስጀመሪያ ፕሮግራም የጤና ሚኒስትሮች፣የጳውሎስ ሆስፒታል ዋና ፕሮቮስትና የማኔጅመንት አባላት እንዲሁም በጎ ፈቃደኞች፣ አስመጭና አምራች ድርጅቶች በተገኙበት በጳውሎስ ሚሊኒየም ሜዲካል ኮሌጅ ተካሂዷል፡፡

የጤና አገልግሎት ህይወት የሚሰጥበት የበጎ ፈቃድ አገልገሎት መሆኑን የጠቀሱት የጤና ሚንስትር ዶ/ር መቅደስ ዳባ በክረምት በጎ ፈቃድ አገልግሎት እየተሰሩ ከሚገኙ ነጻ የጤና ምርመራና ህክምና አገልግሎት በተጨማሪ የባዩ ሜዲካል ኢንጅነሮችና ቴክኖሎጅስቶች ወደ በጎ ስራ አገልግሎቱ መግባታቸው ተጨማሪ አቅም እንደሚፈጥርና በሁሉም ዘርፎች ሀገርን ዝቅ ብሎ ማገልገል ክብር መሆኑን ገልጸዋል፡፡

ጤና ሚኒስቴር ከኮሪያው ሪፐብሊክ ዓለም አቀፍ የጤና እንክብካቤ ፋውንዴሽን (ኮፊ) ጋር በመተባበር የህክምና አገልግሎት መስጫ መሳርያዎች ማደሻና ማሻሻያ ማዕከል ግንባታ መጀመር የሚያስችል የመሰረት ድንጋይ አስቀምጠዋል።

በግንባታ ማስጀመሪያ መርሃ ግብር ላይ የተገኙት የጤና ሚኒስትሯ ዶ/ር መቅደስ ዳባ ኢትዮጵያና ደቡብ ኮሪያ የቆየ ወዳጅነት ያላቸው፣ በክፉና ደግ ጊዜያትም በአብሮነታቸው የጸኑ ሀገራት ናቸው ያሉት ዶ/ር መቅደስ ይህንን ሃገራዊ የህክምና መገልገያ እቃዎች ማደሻና ማሻሻያ ማዕከል ከደቡብ ኮሪያ መንግስት ጋር ስንጀምረው በተያዘለት ጊዜ እንደሚጠናቀቅ ከመተማመናችንም በላይ የሁለቱን ሀገራት ወዳጅነት እና ትስስር የበለጠ እያጠናከርንም ጭምር ነው ብለዋል።

በቤንሻንጉል ጉሙዝ ክልል የጤናው ዘርፍ የክረምት የበጎ ፍቃድ ስራዎች ማስጀመርያ መርሀ ግብር ተካሄዷል። በዚህም የቤት እድሳት፣ የተማሪዎች የትምህርት ቁሳቁስ ድጋፍ ፣የችግኝ ተከላ መርሃ ግብሮች ተካሂደዋል ።

በመርሃ ግብሩ ላይ የተገኙት የክልሉ ርዕሰ መስተዳድር አቶ አሻዲሊ ሀሰን እንደተናገሩት በክልሉ በሚደረጉ ዘርፈ ብዙ የልማት እንቅስቅሳሴዎች ውስጥ ጤና ዋነኛው መሆኑን ጠቁመው የክልሉን ማህበረሰብም የጤና አገልግሎት ለማሻሻል እና ምርትና ምርታማነትን ለማሳደግ እየተሰሩ ላሉት ተግባራት ጤና ሚኒስቴር እያደረገ ላለው ድጋፍ በክልሉ መንግስትና ህዝብ አመስግነዋል።

ጤናን ጨምሮ የዜጎቻችንን ሁለንተናዊ ተጠቃሚነት የምናረጋግጠው በመደጋገፍ እሳቤ እና በጋራ ተቀናጅተን መስራት ስንችል ነው ብለዋል ክቡር ርዕሰ መስተዳድሩ አቶ አሻድሊ ሀሰን።

በሃገራችን የክረምት ወቅት መግባት ጋር በተያያዘ የሚከሰቱ ወረርሽኞች ስርጭት ሊጨምር ስለሚችል የክትትል እና የመከላከል ስራዎችን አጠናክሮ መስቀጠል እንደሚገባ የጤና ሚኒስትር ዶ/ር መቅደስ ዳባ ወቅታዊ የወረርሽኞች ስርጭት መካለከልን አስመልክቶ ለጋዜጠኞች በተሰጠዉ ጋዜጣዊ  መግለጫ አሳስበዋል፡፡ 

በተለይም የአየር ንብረት ለዉጥ እንዲሁም ወቅቱን ያልጠበቀ ዝናብ የወባ በሽታ ስርጭት ተጋላጭነትን እንደጨመረ  ያስረዱት ዶ/ር መቅደስ፤ በለፉት 2 አመታት የወባ ወረርሽኝ በአፍሪካ በከፍተኛ ሁኔታ መጨመሩን ተናግረዋል፡፡ በኢትዮጵያ 69 በመቶ የሚሆኑ ዜጎች ለወባ ተጋላጭ በሆኑ አካባቢዎች ይኖራሉ ያሉት ሚኒስትሯ፤ በተለይም በክረምት ወራት የወባ ስርጭት ሊጨምር ስለሚችል  የበሽታው መከላከል እና ቁጥጥር ስራዎች ላይ ማህበረሰቡና ሁሉም ባለድርሻ አካላት  በንቃት እንዲሳተፉ ጠይቀዋል፡፡  

የጤና ሚኒስትር ዶ/ር መቅደስ ዳባ በጅማ ከተማ የሚገኘው የጅማ ዩኒቪርሲቲ ሆስፒታልን የማስፋፊያ ፕሮጀክቶችን፣ ግንባታው በመጠናቀቅ ላይ የሚገኘውን የአስተዳደር ህንጻ ጎብኝተዋል፡፡ ህንጻው ከፍተኛ አቅም ያለው የዳታ ሴንተርን አካቶ የተገነባና በቀጣዩ አመት ሙሉ ለሙሉ ተጠናቆ አገልግሎት መስጠት ይጀምራል፡፡ 

የሆስፒታሉ የካንሰር ማእከል፣ የምርምር ላብራቶሪ፣ የጽኑ ህሙማን፣ እና ሌሎች የህክምና አገልግሎት መስጫ ክፍሎች የማስፋፊያ ፕሮጀክቶችንም ዶ/ር መቅደስ ተዘዋውረው ተመልክተዋል፡፡ 

በሆስፒታሉ እየተሰጠ የሚገኘው የኬሞ እና የጨረር የካንሰር ህክምና፣ የቃጠሎ ፕላስቲክ እና ሪኮንስትራክቲቭ ሰርጀሪ፣ የአካል ጉዳት እና የድንገተኛ አደጋ ህክምና፣ እንዲሁም የማህጸን እና ጽንስ እና የህጻናት ህክምና  ክፍሎች እየሰጡ የሚገኘውን አገልግሎት መጎብኘት ተችሏል፡፡ 

በጤና ሚኒስቴር አስተባባሪነት የ2016 ዓ.ም የነጻ ጤና ምርመራ እና ህክምና አገልግሎት በአገር አቀፍ ደረጃ ማስጀመርያ መርሀ ግብር በቅዱስ ጳውሎስ ሆስፒታል ሚኒሊየም የህክምና ኮሌጅ  እና በኤካ ኮተቤ ሆስፒታል የተጀመረ ሲሆን ሌሎች ባለድርሻ አካላትንም በማስተባበር ሙሉውን ክረምት ሲከናወን የሚቆይ ይሆናል። 

የጤና ሚኒስትር ዶክተር  መቅደስስ ዳባ የበጎ ፍቃድ አገልግሎቱን ባስጀመሩበት ወቅት እንደገለጹት የዘንድሮው ነጻ የጤና ምርመራና ህክምና አገልግሎት  ከፍለው መታከም የማይችሉ ዜጎችን ለማገዝ እንደሚረዳና ንቅናቄውም ''በጎነት ለጤናችን"  በሚል መሪ ሀሳብ በአገር አቀፍ ደረጃ በስፋት እንደሚካሄድ ገልጸዋል።

ፕሮጀክቶች የተከናወኑት አገራችን በተለያዩ ችግሮች ማለትም ኮቪድ 19፣ የተለያዩ ግጭቶች እና ድርቅ ውስጥ በነበርችበት ጊዜ ቢሆንም፣ ፈንዱን በመጠቀም አበረታች ውጤቶችን ለማስመዝገብ ተችላል። የተገኙ ውጤቶችን ለማስፋፋትና ያጋጠሙ ችግሮችን በዘላቅነት ለመፍታት የሚያስችል አውደ ጥናት ተካሂዷል።

በአውደ ጥናቱ ላይ የጤና ሚኒስቴር፣ የክልል ጤና ቢሮና የኤጀንሲ ኃላፊዎች፣ የድጋፍ ባለሙያዎች እና ሌሎች ጉዳዩ የሚመለከታቸው ባለድርሻ አካላት ተሳትፈዋል።

በመድረኩ ላይ የተገኙት የጤና ሚኒስትር ዴኤታ ዶክተር ደረጄ ዱጉማ፣ ግሎባል ፈንድ የኢትዮጵያ መንግስት የጤናውን ስርዓት በማጠናከር በተለይም የኤች አይ ቪ፣ የወባ እና የቲቢ በሽታዎችን ለመከላከልና ለመቆጣጠር በሚተገበሩ ስራዎች ላይ ለሚያከናውናቸው የድጋፍ ተግባራት እና ላበረከተው አስተዋጽኦ ምስጋናቸውን  አቅርበዋል፡፡

ጤና ሚኒሰቴር ከኢትዮጵያ ጤና ትምህርትና ፕሮሞሽን ባለሙያዎች ማህበር እንዲሁም ከአጋር አካላት ጋር በመተባበር ሶስተኛውን ሃገር አቀፍ የማህበራዊ እና ባህሪ ለውጥ ጉባዔ “የማህበራዊ እና ባህሪ ለውጥ ተግባራት ለዘላቂ የጤና ልማት” በሚል መሪ ቃል ከ13 አለም አቀፍ አገራት ከመጡ የዘርፉ ባለሙያዎችን ጨምሮ 400 በላይ ተሳታፊዎች በተገኙበት በአዲስ አባባ በማካሄድ ላይ ይገኛል፡፡