*
የምግብ እጥረት ጠቋሚ በኢትዮጵያ ይፋ ይተደረገው ‹‹ግጭት ባለባቸው ቦታዎች የምግብ አቅርቦትን ለማሻሻል በአጋርነት መሥራት›› በሚል መሪ ቃል ነው፡፡
የምግብ እጥት ብዙ ችግሮችን የሚያካትት በመሆኑ በትኩረት መሰራት እንዳለበት የጠቆሙት የጤና ሚኒስቴር ሚኒስትር ዴኤታ ዶ/ር ደረጀ ዱጉማ፤ በ2021 የነበረውን ሂደት በሚያስረዳው ሪፖርት የመክፈቻ ዝግጅት ላይ ባደረጉት ንግግር እንደተናገሩት የኢትዮጵያ መንግስት የምግብና ስነ-ምግብ ዋስትናን ለማረጋገጥ የተለያዩ ፖሊሲዎችንና ስትራቴጂዎችን በመተግበር ላይ ይገኛል።
ከድህነት ወለል በታች ከሚኖረው ህዝብ በተጨማሪም ከአምስት ዓመት በታች በሆኑ የሕፃናትና እናቶች ላይ የነበረው የሞት ምጣኔ እየቀነሰ መጥቷል ብለዋል። የተገኘውን ውጤት ለማስቀጠል የኢትዮጵያ መንግስት በሀገር ውስጥ የኢኮኖሚ ማሻሻያ እና የ10 አመት የልማት እቅድ በማዘጋጀት የኢኮኖሚ እድገትና ብልፅግናን ለማፋጠን እና የዜጎችን የምግብና የስነ ምግብ ዋስትና ለማረጋገጥ አስፈላጊ ሰነዶች መዘጋጀታቸውን ገልጸዋል።
ዶ/ር ደረጀ እንዳሉት እስካሁን የተደረጉት ጥረቶች የዜጎችን የምግብና የስነ-ምግብ ሁኔታ በሁሉም መልኩ ለማሻሻል አስተዋጾ ቢያደርጉም እድገቱ አገራዊውን እና የአለም ጤና ጉባኤ እንዲሁም የዘላቂ ልማት ግቦችን ለማሳካት በቂ አይደለም ብለዋል።
‹‹የምግብና ስነ-ምግብ ዋስትና የዜጎች መብት መሆኑን ተገንዝበን የዜጎችን መብት በተረጋጋ ሁኔታ ብሎም በድንገተኛ ሁኔታዎች ውስጥም ቢሆን እንዲሟሉ ከአጋር አካላት ጋር እየሰራን እንገኛለን›› ያሉት ዶ/ር መለስ መኮንን የግብርና ሚኒስቴር ሚንስትር ዴኤታ ናቸው። የደህንነት እጦት እና የሰብአዊ ፍላጎት ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መሆኑን በመግለጽ፤ በተለይም በምስራቅ፣ በደቡብ እና በሰሜን ኢትዮጵያ የአየር ንብረት ለውጥ ያስከተለውን ድርቅ፣ በሰሜናዊው ኢትዮጵያ ግጭት እና የውስጥ መፈናቀል፣ ምዕራባዊ እና ደቡብ ኢትዮጵያ፣ የኮቪድ 19 ተፅዕኖ፣ የዋጋ ንረት እና የበጀት ድጋፍ ማሽቆልቆል እና ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በዩክሬን ያለው ግጭት ያስከተለው ውጤት በአሁኑ ወቅት በኢትዮጵያ ላለው የምግብ እና የተመጣጠነ ምግብ ዋስትና እጦት አስተዋፅዖ ማድረጋቸውን ዶ/ር መለስ ተናግረዋል።
የኢትዮጵያ መንግስት የሁሉንም ባለድርሻ አካላት ተሳትፎ የሚጠይቅ የምግብ ስርዓት ትራንስፎርሜሽን ፍኖተ ካርታ ማዘጋጀቱን የገለጹ በጤና ሚኒስቴር የእናቶች እና ህጻናት ጤና ዳይሬክቶሬት ዳይሬክተር ዶ/ር መሰረት ዘላለም ሲሆኑ፤ የኢትዮጵያን የምግብ ስርዓት መቀየር እና ግጭትን ጨምሮ የተፈጥሮ አደጋ የደረሰባቸውን ቦታዎች አደጋን የበለጠ መቋቋም የሚችሉ እንዲሆኑ ማድረግ ዘላቂ የምግብ እና የተመጣጠነ ምግብ ዋስትናን ለማረጋገጥ አስፈላጊው እርምጃ ነው ብለዋል። ከዚህ ጋር በተያያዘ የጤና ሚኒስቴር እና የግብርና ሚኒስቴር ከአጋር አካላት ጋር በመሆን 22 ለውጥ ሊያመጡ የሚችሉ መፍትሄዎችን በስድስት ክላስተር ተከፋፍለው ለምግብ ሥርዓት ለውጥ እየሰሩ ናቸው ብለዋል። በ2021 በኒውዮርክ በተካሄደው የተባበሩት መንግስታት የምግብ ስርዓት ጉባኤ ላይ የኢትዮጵያ መንግስት የምግብ ስርዓቱን ለመለወጥ ቃል መግባቱን ዶ/ር መሰረት አስታውሰዋል።
በዝግጅቱ ላይ በቀረበው ሪፖርት መሰረት ኢትዮጵያ በአራቱ መሰረታዊ የጂ.ኤች.አይ አመላካቾች ከተመዘኑ 116 ሀገራት 90ኛ ደረጃ ላይ የምትገኝ የታወቀ ሲሆን፤ እነሱም የተመጣጠነ ምግብ እጥረት፣ የህጻናት መቀንጨር እና የህጻናት ሞት ናቸው። ችግሩ የሁሉንም ባለድርሻ አካላት ጣልቃ ገብነት የሚጠይቅ አስደንጋጭ አሀዝ መሆኑን ዶ/ር ደረጀ ተናግረዋል። በዚህ ረገድ የ2021 GHI ሪፖርት እና የኢትዮጵያ አጭር መግለጫ ሁሉንም ባለድርሻ አካላት አንድ ላይ ለማሰባሰብ፣ አሁን ባለው ሁኔታ ላይ ለማሰላሰል እና ተግባራዊ ምክሮችን ለማቅረብ እድል ይፈጥራል በማለት ዶ/ር ደረጀ አክለዋል።
የማስጀመሪያ ዝግጅቱ መሪ ቃል የኢትዮጵያን የምግብ ስርዓት ለማሻሻል በጋራ መስራትን የሚያበረታታ ሲሆን በዚህ ደረጃ የኢትዮጵያ የምግብ ሥርዓት የውይይት ሂደት የተካሄደው ከ120 በላይ ባለድርሻ አካላትን በማሰባሰብ የመንግስት መምሪያዎች፣ የግሉ ሴክተር ኮርፖሬሽኖች፣ ዩኒቨርሲቲዎችና የምርምር ተቋማት፣ የሲቪክ ማህበራት እና የባለብዙ ወገን እና የሁለትዮሽ ልምድ ያካበተ መሆኑ ታውቋል።